Ως kibbitzer τουρίστας θα ήθελα να κάνω κάποτε μια βόλτα στο Ypres, αργά το απόγευμα. Οι πυροσβέστες που σαλπίζουν κάθε βράδυ το σιωπητήριο στην Πύλη της Menin είναι ταυτόχρονα οι εκπρόσωποι μιας μάλλον ωραιοποιημένης εκ των υστέρων μνήμης και οι τελετουργικοί φύλακες ενός παρελθόντος που απέχει πλέον 91 χρόνια και που αρνείται παρ’ όλα αυτά πεισματικά να φύγει. Ο κόσμος που μας κληροδότησε ο Μεγάλος Πόλεμος, όπως ήταν γνωστός ο πόλεμος του 1914-1918 προτού χρειαστούμε αριθμητικά, είναι αχνά ορατός σε πολλαπλές και τόσο διαφορετικές μεταξύ τους εκφάνσεις όσο τα διάσπαρτα ανά την Eυρώπη μνημεία του Άγνωστου Στρατιώτη ή οι συνοριακές γραμμές της Μέσης Ανατολής. Οι 54.896 νεκροί των οποίων τα ονόματα είναι χαραγμένα στην πύλη μιας μικρής πόλης της Φλάνδρας, κοντά στον ποταμό Somme, πιστοποιούν τη στιγμή της πρόσκρουσης της νεωτερικότητας στον τοίχο του 20ού αιώνα και αποτελούν γι’ αυτό μικρές ρυτίδες στο χωροχρονικό συνεχές. Κι αυτό το χωροχρονικό συνεχές μπορεί να το δει κανείς σήμερα με δύο τρόπους. Είτε με τα μάτια του 21ου αιώνα, ως μιας ελάχιστης δυνατής ακόμη επαφής με το σταθερό σημείο του οριστικού τέλους του χθες και της δειλής αρχής του σήμερα. Είτε με τα μάτια του long nineteenth century, εκείνα του θυμωμένου Siegfried Sassoon, που επέζησε του πολέμου για να δει την πύλη και να γράψει την ετυμηγορία του:
Well might the Dead who struggled in the slime
Rise and deride this sepulchre of crime.
No comments:
Post a Comment