Tuesday, April 28, 2009

Homage to J.G.



after helion

Για κάποιους ο J. G. Ballard είναι η διαταραγμένη εκείνη προσωπικότητα που συνέλαβε το αυτοκίνητο ως αλληγορία του εκτροχιασμού του 20ού αιώνα στο Crash. Για κάποιους άλλους είναι ο δημιουργός του avant-garde πειραματικού Atrocity Exhibition που σίγουρα θα έκανε και τον ίδιο τον Thomas Pynchon να ξανασκεφτεί το αν η παρουσία του στα παγκόσμια γράμματα εξακολουθεί να είναι απαραίτητη. Το ότι δεν συνέβη κάτι τέτοιο οφείλεται εν πολλοίς στο ότι ο Ballard κατηγοριοποιήθηκε εξ αιτίας των υποτιθέμενων νεανικών του σφαλμάτων εντασσόμενος στον κατάλογο των συγγραφέων επιστημονικής φαντασίας. Ωστόσο, τα πρώιμα αυτά έργα, τα οποία για μένα αποτελούν και τα κορυφαία του, αν όντως καταγράφονται στο πεδίο της SF, τότε απαρτίζουν μια πολύ ιδιαίτερη και οξυδερκή ανατροπή των κοινών της τόπων. Τα The Drowned World, The Drought και The Crystal World εξελίσσονται από απλές «What if» stories στην πεπατημένη της pulp fiction σε μεταϊστορικά αφηγήματα χωρίς θετικούς και αρνητικούς ήρωες, όπου η κατάρρευση του πολιτισμού επέρχεται not with a bang but with a whimper, όπου το ανοίκειο τοπίο ενός μετακαταστροφικού κόσμου διαμορφώνει πειστικά νέες κοινωνικές συμπεριφορές και οι πρωταγωνιστές επιχειρούν να αναδιαρθρώσουν εκ βάθρων την προσωπικότητά τους ενώπιον της πεμπτουσίας της καταστροφής: το πλαίσιο ενός χώρου και χρόνου που έχει πάψει να είναι αναγνωρίσιμος. Πολύ πιο εύστοχα από την απόλυτη (και γι' αυτό ανούσια τελικά) bleakness του Cormac McCarthy στο Τhe Road, τα μικρά αριστουργήματα του Ballard υπερβαίνουν την επιστημονική φαντασία προσεγγίζοντας μέσω μιας popular φόρμας μια σειρά υπαρξιακών ερωτημάτων.

Thursday, April 9, 2009

42

Για τις Ηνωμένες Πολιτείες η Ορθόδοξη Ελλάδα είναι μια νευρωτική γεροντοκόρη που κλείστηκε στο σπίτι της, βολεύτηκε μπροστά στην τηλεόραση και έχουν να τη δουν στην Ευρώπη και στα Βαλκάνια εδώ και κάτι χρόνια. Ακόμη και η Μάλτα μοιάζει να μετράει περισσότερο. Σκοτιστήκαμε βέβαια για τη γνώμη της Αμερικής, μιας χώρας με κοινωνική οργάνωση και οικονομία ανάλογης ποιότητας με αυτή ενός χάμπουργκερ πεταμένου στον δρόμο.

(The rest is here.)

Ενίοτε το αναλυτικό βάθος των σχολιαστών του ελληνικού τύπου και η ευχέρεια με την οποία ξεπετούν με ευφυολογήματα στο περιθώριο άρθρων ολόκληρους τομείς των κοινωνικών επιστημών μου θυμίζει τα συγγράμματα του Ούλον Κόλουφιντ από το Γυρίστε το Γαλαξία με Ωτοστόπ του Douglas Adams, ιδιαίτερα εκείνο το Και μ’ αυτά ξεμπερδεύουμε και με το Θεό.

Wednesday, April 8, 2009

Zazie dans le métro


της xilaren (bienvenue)


Η σκέψη μου πέρασε από το μυαλό στο περιθώριο μιας συζήτησης. Οι Γάλλοι ως γνωστόν έχουν διάφορα κακά της μοίρας τους, με κυριότερο φυσικά το ότι σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες των Γραικών είναι οι original Κουτόφραγκοι. Διαθέτουν ωστόσο και μια ενδιαφέρουσα αίσθηση του τι ακριβώς συνιστά τη διατήρηση της κοινωνικής μνήμης σε μια πόλη. Ρίξτε μια ματιά στο χάρτη του παρισινού μετρό και προσέξτε την ονοματολογία του. Εκτός του cult της δημοκρατίας και της επανάστασης (Mirabeau, Danton, ακόμη και Robespierre – αλλά όχι Marat), θα βρείτε σταθμούς αφιερωμένους σε γεγονότα, αφηρημένες έννοιες, επιστήμονες, λογοτέχνες, ξένους, πολιτικούς: Stalingrad, 8 Mai 1945, République, Liberté, Réaumur, Anatole France, Garibaldi, Franklin D. Roosevelt. Οι δικές μας αντίστοιχες εμπνεύσεις εξαντλούνται είτε στην (αρχαϊκή) προγονολατρεία είτε στην έλλειψη μέτρου. Πριν από το θρίαμβο του no show το 2004 μία από τις γραμμές του τραμ ονομαζόταν «Κεντέρης», μετά απέκτησε το αναμενόμενο «Θουκυδίδης» – απορώ γιατί οι συρμοί δεν έχουν αποκτήσει ακόμη την ανάλογη προτομή στην πρόσοψη. Όπως και το αθηναϊκό μετρό φυσικά θα όφειλε να κυκλοφορεί με εικονίσματα, μια και είναι τίγκα στους αγίους (ο «Αλέξανδρος Παναγούλης» βρίσκεται στη phantom zone που ο Superman στέλνει τους εχθρούς του να ξεχειμωνιάσουν). Αλλά εδώ η φαντασία της πολιτικής εξουσίας είναι απευκταία, οι κοινωνικές συνιστώσες μηρυκάζουν το συμβολικό επίπεδο, για να αποτίσει κανείς φόρο τιμής οφείλει να είναι διατεθειμένος να δυσαρεστήσει την αντίπερα όχθη ενώ εμείς αποφεύγουμε να ενοχλούμε τις σιωπηρές πλειοψηφίες και τα shibboleth τους, τι πιο ευπρόσδεκτα ουδέτερο από τοπικούς προσδιορισμούς και τους ναούς στις πλατείες των οποίων εκβάλλουν οι συρμοί; Γι’ αυτό και η Αθήνα δεν θα αποκτήσει ποτέ έναν σταθμό που να τιμά τον ήρωα μιας επανάστασης κάποιων άλλων – σαν τον Botzaris, κάπου στο τέλος της 7bis, δύο στάσεις μετά τον Jaurès, μία μετά τον Bolivar. Θα ξεμείνει με τους «Μεγάλους Έλληνες», κανέναν Κωνσταντίνο Καραμανλή, άντε κάποιον Ανδρέα Παπανδρέου – και θα ζηλεύει τους δεκαπέντε Μεγαλέξανδρους που θα εγκαινιάσει με χλαμύδες ο Ζορό της Θεσσαλονίκης μόλις του ετοιμάσουν το δικό του.