Les consolations dangereuses

Σε εποχές που η φιλία ήταν ένα state of mind μεταξύ δύο ατόμων που είχαν μοιραστεί την εμπειρία ενός κοινού τραπεζιού σε μια πολυσύχναστη ταβέρνα ή είχαν ανταλλάξει μια καλημέρα διασταυρούμενοι σε κάποιο αστικό ευρωπαϊκό λιθόστρωτο, η αξία ενός γράμματος με συγκινησιακό χαρακτήρα και πολλά θαυμαστικά δεν θα έπρεπε να υπερτιμάται. Όταν ωστόσο αποστολέας είναι η Mary Shelley, σύζυγος του Percy Bysshe Shelley, πρωτοπόρος των γυναικείων δικαιωμάτων και συγγραφέας του ενός εκ των δύο αρχετυπικών μυθιστορημάτων της λογοτεχνίας τρόμου, ίσως να δικαιολογείται και μια δεύτερη ματιά. Πόσο μάλλον όταν παραλήπτης είναι μια από τις πιο ενδιαφέρουσες και πιο δαιμονοποιημένες φιγούρες της νεότερης ελληνικής ιστορίας – ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος. Ο τριαντάχρονος Φαναριώτης και η αγγλίδα ριζοσπάστρια βέβαια είχαν μοιραστεί κάτι περισσότερο από τις στιγμιαίες φιλίες ενός ρομαντικού αιώνα: ο Μαυροκορδάτος υπήρξε ο private tutor της στα ελληνικά στην Πίζα όπου συναντήθηκε με το ζεύγος Shelley την περίοδο 1820-1821. Αν και μεταξύ των τότε intellectuals τα περισσότερα γεγονότα ήταν διανοητικά παρά σωματικά (εκτός φυσικά αν ήσουν ο Lord Byron, οπότε αντιστρέψτε την παραπάνω πρόταση) δεν μπορεί κανείς παρά αν αναρωτηθεί, έστω και διαβάζοντας out of context τις ρητορικές ερωτήσεις της Mary προς τον Αλέξανδρο στις 22/2/1825: «Vous n’ oublierez pas les consolations mutuelles, la simpathie reçue des nous, notre aimable cortesie, les leçons?» Το ξερό «δεν σώζεται στο αρχείο απάντηση του Μαυροκορδάτου» που ακολουθεί στο κείμενο της αναφοράς αρκεί για να δώσει τόσο την απογοήτευση του ιστορικού γι’ αυτό το snippet κουτσομπολιού, του οποίου το πραγματικό περιεχόμενο δεν θα μάθει ποτέ, όσο και το μέτρο της ροής των ανθρώπινων πραγμάτων: οι φιλίες, οι μνήμες του κοινού παρελθόντος και οι consolations mutuelles δεν είναι παρά μια στιγμή του χρόνου. Μετά, σιωπή.