Wednesday, December 15, 2010

Past Safety



“We have elected our own place in the silences of history, with our weak lungs and our speech impediments and our rooms that were designed for something else”.

Διαβάζοντας κανείς σε ενδιαφέροντες καιρούς δεν μπορεί να αποφύγει να βλέπει στο παρελθόν τις απαρχές του σήμερα. Αν η έξωση από το κοινωνικό και συνακόλουθα από το πολιτικό σώμα είναι όντως η τάση της μετανεωτερικότητας, όπως θεωρεί ο Αντώνης Λιάκος, το εναρκτήριο λάκτισμα της αργής διαδικασίας ενσωμάτωσης που επικαλείται εγγράφεται στο ενεργητικό της Γαλλικής Επανάστασης. H Hilary Mantel στο A Place of Greater Safety βρίσκει ευφυώς τρόπο να κάνει κάτι εξαιρετικά δύσκολο ακόμη και για ξεσκολισμένους ιστορικούς: να περιγράψει τη στιγμή που τα πλήθη της νεωτερικότητας εισβάλλουν στο πολιτικό σκηνικό αιτούμενα κοινωνικού συμβολαίου, δίνοντας όλη την ενδεχομενικότητα των πραγμάτων, τη διαπλοκή των παραγόντων και την ασάφεια της τελικής έκβασης, κουβαριάζοντας όσα στα περισσότερα επιστημονικά έργα μοιάζουν καθαρά, κεχωρισμένα και εν τέλει αναπόφευκτα. Η λύση της, ενστικτώδης ή συνειδητή δεν έχει σημασία, είναι να δουλέψει σχεδόν αποκλειστικά μέσω της έκρηξης του μετασχηματιστικού χαρακτηριστικού της περιόδου: του λόγου. Στο κείμενό της οι πρωταγωνιστές μιλούν ακατάπαυστα, στις Συνελεύσεις, στα κλαμπ των Κορδελιέρων και των Ιακωβίνων, στην Κομμούνα, στις πλατείες, στις εφημερίδες, στις επισκέψεις, στα δείπνα, στα δικαστήρια, στη λαιμητόμο. O Danton μιλά ορμητικά, ο Desmoulins συναισθηματικά, ο Saint-Just με την ευαισθησία μηχανής, ο Robespierre συνθλίβεται μεταξύ αρετής και πολιτικής, τα έντυπα blog από τον Φίλο του Λαού ως τον Père Duchesne κραυγάζουν, τα ανώνυμα πρόσωπα προφέρουν συνθήματα. Και στη σταδιακή εκβολή τους από τη νέα μορφή κοινωνικής συμβίωσης που συγκροτούν, οι πρωταγωνιστές επιλέγουν διαφορετικούς απολογισμούς. Ο Camille Desmoulins κρατά για τον εαυτό του τη στιγμή που έσπασε η ιστορία το πόδι της και βρέθηκε να κάνει άλλα πράγματα από τα καθιερωμένα, με improbable πρωταγωνιστές, η Lucille Desmoulins την κοινή κατάληξη: χώμα, οστά, γρασίδι, ημερολόγια.

“With all the desperate passion in our heads and bodies, one day these walls will split, one day this house will fall down. There will be soil and bones and grass, and they will read our diaries to find out what we were”.

4 comments:

  1. ...

    (και όμως αυτή η λογοδιάρροια του πλήθους αρχίζει ενάμισυ αιώνα νωρίτερα νομίζω, στην Αγγλική Επανάσταση)

    ReplyDelete
  2. Κατά μία έννοια ναι, στον Αγγλικό Εμφύλιο έχουμε Diggers και Levellers και άλλους που βγαίνουν από το πλήθος. Αλλά από τη μία εκεί το πολιτικό συνδέεται με το θρησκευτικό στοιχείο ακόμη, η συμμετοχή του λαού είναι πολύ πιο περιορισμένη σε σχέση με τη Γαλλική Επανάσταση και το τελικό αποτέλεσμα δεν δίνει πολιτική υπόσταση σε αστούς και λαό. Το 1688-1689 η έξωση των Stuart παίζεται ουσιαστικά μεταξύ μερίδων της αριστοκρατίας. Άσε που δεν ξέρω και κανένα καλό μυθιστόρημα για τότε...

    ReplyDelete
  3. Κάτι τέτοιο πίστευα κι εγώ, διάβασα όμως διάφορα που γράφει ο μακαρίτης ο Μπούκτσιν (Η τρίτη επανάσταση) και ψιλοάλλαξα γνώμη.

    ReplyDelete
  4. Δεν το έχω διαβάσει, αν και μου είχε τραβήξει το ενδιαφέρον, οπότε θα το δω και θα επανέλθω κάοια στιγμή. Για να πω την αμαρτία μου όμως, όσο κι αν έχουν αδικηθεί οι Άγγλοι, θα χρειαστώ εξαιρετικά επιχειρήματα για να πειστώ ότι σε επίπεδο πολιτικής έκφρασης και συμμετοχής υπήρξαν εφάμιλλοι των Γάλλων. Nevertheless, sounds interesting, thanks for mentioning it.

    ReplyDelete