Wednesday, February 15, 2006

Small fable for our time

Ας υποθέσουμε ότι περιπλανιέστε σ’ ένα μικρό δάσος της αφήγησης. Ας πούμε ότι σας την πέφτει εκεί ένας περιπλανώμενος ρήτορας που βγάζει κυρήγματα περί παρακμής, ευπώλητο είδος που υπηρετεί σεμνά και ταπεινά η μισή Ευρώπη, από τον Μισέλ Ουελμπέκ ως τη Λιάνα Κανέλλη. Ας πούμε ότι το συγκεκριμένο θέμα με το οποίο η επίμονη αυτή Σφίγγα επιλέγει να σας δοκιμάσει –γιατί περί δοκιμασίας πρόκειται, είτε θα επιχειρήσει να σας κάνει να βαρεθείτε μέχρι θανάτου είτε να σας πειράσει να αυτοκτονήσετε ως τελευταία διέξοδο από την απόλυτη βαριεστημάρα– είναι το ζήτημα του «αφελληνισμού», ορατού κινδύνου που βροντά την πόρτα της ελληνικής κοινωνίας από τότε που επικράτησαν οι αγγλοσαξονικές επιγραφές στα εμπορικά καταστήματα. Ας υποθέσουμε ότι χρησιμοποιεί όλο το βαρύ πυροβολικό των καθιερωμένων στερεοτύπων: το έθνος ανάδελφον, τη νόθευση της γλώσσας, το ένα εκατομμύριο των Αλβανών, τα δύο εκατομμύρια των μεταναστών, το πρόβλημα της υπογεννητικότητας, το ανάλγητο χωνευτήρι της παγκοσμιοποίησης, τη συνωμοσία των μεγάλων δυνάμεων, ακόμα και την τυραννία που ασκούν οι Βρυξέλλες στο αγέρωχο σχήμα της ελληνικής ντομάτας. Ας υποθέσουμε ότι είστε αρκετά μαζοχιστές ώστε να διασκεδάζετε και να θέλετε να παρατείνετε το συναπάντημα αυτό. Μπορείτε να του αντιπαραθέσετε το ερώτημα τι απέγιναν οι Σλάβοι που εγκαταστάθηκαν στον ελλαδικό χώρο τον 7ο μ.Χ. αιώνα. Μπορείτε να τον ρωτήσετε αν γνωρίζει τους Αρβανίτες. Μπορείτε ακόμα να του υπενθυμίσετε την περίφημη αφομοιωτική ικανότητα του ελληνικού πολιτισμού και να τον ρωτήσετε πολύ ευγενικά αν απέκτησε αίφνης ημερομηνία λήξεως και πότε. Μπορείτε και να αναφέρετε το μακραίωνο εκείνο διάλειμμα της Οθωμανικής κατοχής και να του ζητήσετε, πάντα ευγενικά, να σας εξηγήσει πώς ακριβώς θα συντελεστεί η επαπειλούμενη διάβρωση τώρα που έχουμε κι ένα κεραμίδι πολιτικής οντότητας πάνω από το κεφάλι μας και δεν επήλθε το μοιραίο τότε που όλα τα έσκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά. Αν, τέλος, ως μόνη απάντηση σε όλα αυτά τα ευγενή αντιρρητικά λάβετε το εξαιρετικά εκλεπτυσμένο επιχείρημα «μα τότε ήταν αλλιώς», μπορείτε να χαμογελάσετε και να απομακρυνθείτε, αφήνοντας το ρητορεύον μηρυκαστικό να αναζητεί μηχανικά το επόμενο θύμα.

14 comments:

  1. Η μπορείτε να τον συστήσετε στον κ. Νίκο Δήμου που λέει όλα τα πάραπάνω εδώ και 30 χρόνια.

    ReplyDelete
  2. Ναι, αλλά παινεύοντας το σπίτι μας, κοιτάξτε, αγαπητή δρακούνα, πόσο πιο ωραία τα λέει ο Ρακάσας. Και με 244 σχόλια λιγότερα...

    ;-)

    ReplyDelete
  3. Ότι και αν κάνει ή πει κανείς...

    Η βλακεία είναι και θα είναι ανίκητη.

    ReplyDelete
  4. Με μπερδέψατε πρωί-πρωί.

    Όσο για το oi ellines ine allios, μάλλον αναφέρεστε "[σ]την περίφημη αφομοιωτική ικανότητα του ελληνικού πολιτισμού". Έχετε υπ' όψη σας τι είναι ειρωνεία, να υποθέσω.

    Επίσης, φαντάζομαι πως υπονοείτε ότι τους ελληνάρες πρέπει να τους αντιμετωπίζουμε με φλιτ και μυγοσκοτώστρα, όχι ως grafiko[u]s. Αυτό όμως είναι ένα θέμα το οποίο πρέπει να κατεβάσουμε στο ντόπιο σοβιέτ για ψηφοφορία.

    Με κολακεύει "dike mou" που νομίζετε πως τα κείμενα του Rakasha τα γράφω εγώ. Το ξέρω πως είμαι θαυμάσιος και ανυπέρβλητος, αλλά όχι και τόσο. Θα ήταν ivris.

    ReplyDelete
  5. Τρίχες! Ο ΛΑΟΣ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΟΛΑ.

    Στο κάτω της γραφής, ποια φυλή έχει κάνει μέχρι και τραγούδι το "βγάλανε τα μπράτσα έξω να φανούνε τα ποντίκια", πλην των Αγγέλων της Κολάσεως και των Ελληνικών Καμακίων;

    Βέβαια αυτό μπορεί να φέρει συνειρμούς περί σχέσεως των Αγγέλων με τα Καμάκια ή ίσως της Κολάσεως με την Ελλάδα, όμως ουδόλως άσχετα είναι αυτά :)

    ReplyDelete
  6. Πολύ φοβάμαι πώς ο ρήτοράς μου δεν είναι "ελληναράς". Το ανησυχητικό για μένα είναι ότι πρόκειται εν γένει για έναν ευχάριστο καθημερινό άνθρωπο που απλώς αρέσκεται να αναπαράγει άκριτα όλα τα στερεότυπα που αποτελούν τη βάση της κυρίαρχης ελληνικής ιδεολογίας. Το πρόβλημά μου δεν έγκειται στο ποιος είναι, αλλά σε τι λέει - και στο γεγονός ότι όταν κάποιος επιχειρήσει να τον αντικρούσει, τα επιχειρήματά του στερεύουν.

    Το δικό σας argument που παραθέτετε for the sake of the argument αποτελεί non-argument γιατί ανήκει στην κατηγορία "αν η γιαγιά μου είχε καρούλια θα ήταν πατίνι".

    Τέλος, αν ο ρήτορας έδινε στον Sraosha ένα μπάτσο δεν θα ήταν ρήτορας, αλλά πυγμάχος, και δεν θα είχε θέση σε αυτό το post. Πολύ φοβάμαι, αγαπητέ ανώνυμε, ότι όπως κάθε κριτικός, θα θέλατε να διαβάζετε διαφορετικό ανάγνωσμα.

    ReplyDelete
  7. sraosha dike mou ne mperdeutikes. rakasa, mia teleutaia, for the sake of an argument i enjoyed, isos voithisei na anatreksis mia seira ton arguments se bullet points. os anafora ti giagia me ta karoulia, i prospathia sou gia apantisi, se ritorikous kuklous legetai nomizo 'appeal to ridicule' kai ine logical fallacy, opos kai i taktiki sou na apantas se pio eukola pragmata ap oti se rotane, i opia sigoura legetai 'straw man'. prosfili texnasmata pollon, simvata mono me tous prospoiitous ekleptismenous tropous. oso gia ti mpatsa ston sraosha, simfono na diafonoume. ilikrina kalo vradi.

    ReplyDelete
  8. Το όλο point του συγκεκριμένου post ήταν να επισημάνει μια κατά την άποψή μου θεμελιώδη αντίφαση του επιχειρήματος περί κινδύνου αφελληνισμού: ότι δεν συμβαδίζει η επίκληση της κινδυνολογίας αυτής με παράλληλη παραδοχή της δύναμης/αφομοιωτικής ικανότητας της ελληνικής κουλτούρας, μια και συνιστά αυτοαναίρεση. Λυπάμαι, αγαπητέ ανώνυμε, που το χιούμορ μου φαίνεται να σας θίγει, δεν παρεξηγώ το δικό σας, ευχαριστώ για την ανταλλαγή, καλό βράδυ και σε εσάς.

    ReplyDelete
  9. An.

    σε βαβυλώνες και πατήσια
    όταν αρχίσουν οι συλλήψεις
    εσύ τα πόδια σου θ’ ανοίξεις
    θα περιγράφω τα καλύτερα γαμήσια
    εφτά εκατομμύρια ευρώ
    χύσια και ούρα ζιγκολό
    μεσ’ στην κωλότσεπη μία διακήρυξη
    και οι πώλοι όνοι στη συντήρηση

    ReplyDelete
  10. Παρότι εκτός θέματος, έκτακτο το ποιηματάκι σας. Μεταξύ Μπουκόφσκι και Τζίμη Πανούση.

    Αύγουστε, εσείς;

    ReplyDelete
  11. εγώ, sraosha, διατάζω θανάτους. και όχι φταρνίσματα. αγαπώ.

    ReplyDelete
  12. Αύγουστε, εσείς;

    Τού'χετε, όμως, μια συμπάθεια, μη μού το αρνηθείτε...

    ReplyDelete
  13. @γεώργιος χοιροβοσκός
    Θυμίστε μου να σας φτιάξουμε ένα ειδικό “πλήκτρο post a post” :) Γνωρίζετε ότι διαφωνώ με κάποια από όσα γράφετε, φαντάζομαι ότι θα είχαμε γόνιμο και ατελείωτο διάλογο αν ξεκινούσαμε μια point by point συζήτηση, μια και θίγετε πολλά και ενδιαφέροντα. Οπότε, επιτρέψτε μου ορισμένα επιλεκτικά και αποσπασματικά σχόλια, όχι εν είδει απάντησης ή αντίρρησης, απλά ως γραμμές σκέψης που μου κίνησαν το ενδιαφέρον – ή αν θέλετε με κέντρισαν διαβάζοντας το κειμενό σας. 1) Να ξεκαθαρίσω και πάλι ότι η άποψη περί «ικανότητας αφομοίωσης» δεν είναι δική μου, αλλά του συνομιλητή μου «ρήτορα». 2) Προσωπικά, δεν θα μιλούσα για Ελληνικό Πολιτισμό με κεφαλαία, πρώτον γιατί δεν πιστεύω στα κεφαλαία, δεύτερον γιατί θεωρώ ότι ο όρος υποφέρει από ιδεολογική χρήση και τρίτον γιατί παραπέμπει στην έννοια του civilization, η οποία δεν με χαροποιεί και τόσο, αυτή της culture με καλύπτει περισσότερο από την άποψη της θεωρίας. Το ζήτημα της συνέχειας, το οποίο θεωρώ ότι περισσότερο από μια απτή πραγματικότητα περιγράφει τις ιδεολογικές ανάγκες και αναζητήσεις του ελληνικού κράτους την περίοδο της ίδρυσής του, δεν θα με απασχολούσε και τόσο: συνέχειες και ασυνέχειες με το παρελθόν συμβαδίζουν σε διάφορες όψεις είτε της αρχαιοελληνικής είτε της βυζαντινής είτε της νεοελληνικής κοινωνίας, νομίζω είναι ένα από τα πρώτα σημεία που αντιλαμβάνεται κάθε καλόπιστος μελετητής. Πέρα από αυτό το σημείο μάλλον μπαίνουμε σε θέματα μετρήσεων και ποσοστώσεων και εκεί το ενδιαφέρον χάνεται, θα έλεγα. Ο ίδιος ο εμπνευστής του τριμερούς σχήματος της ελληνικής ιστορίας, άλλωστε, ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, πολύ πιο περίπλοκος και βαθύς από όσο συχνά περιγράφεται από πολλούς που τον προτιμούν ως όνομα παρά ως ανάγνωσμα, κάνει και ο ίδιος σαφώς λόγο, προσεκτικά όπως συνήθιζε, για «μετάπλασιν», όχι για αυστηρή «συνέχεια» του ελληνικού πολιτισμού. 3) Μου δίνετε την ευκαιρία να θέσω ένα μάλλον ειδικό ζήτημα περί της γηραιάς Αλβιώνος.. “Greαt Britain” ήταν η ευχερής συντομογραφία που κάλυψε την ένωση μεταξύ δύο (θεωρητικά) ισότιμων κρατών το 1707, όταν το σκωτικό κοινοβούλιο δέχθηκε το Act of Union και ο Robert Burns έγραψε το εύγλωττο δίστιχο “We’re bought and sold for English gold/what a parcel of rogues to a nation”. Ωστόσο, κατά παράξενο τρόπο, σε όλους εμάς τους continental Europeans (που δεν τα πολυξετάζουμε αυτά τα πράγματα, ρίχνοντας νερό στο μύλο των Αγγλοσαξώνων :p) το Ηνωμένο Βασίλειο παραμένει νυν και αεί γνωστό ως «Αγγλία»...
    Αυτά τα ολίγα και ευχαριστώ.

    ReplyDelete