Οι πολλαπλές ζωές μας είναι εξίσου δεδομένες με τις πολλαπλές μας ταυτότητες. «Επαγγελματικός βίος», «προσωπική ζωή», «κοινωνική ζωή», «ιδιωτικός βίος» πέρα από έννοιες χρήσιμες στο πάλαι ποτέ μάθημα της έκθεσης, ορίζουν διακριτούς «χώρους» ανθρώπινης δραστηριότητας. Μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού βίου, για παράδειγμα, ανοίγεται ένα χάσμα, καθώς δημόσιος και ιδιωτικός χώρος συγκροτούνται στη βάση διαφορετικής λογικής και συνεπάγονται διαφορετικές στάσεις, συμπεριφορές, αποδοχές, απαγορεύσεις και αποκλεισμούς: σκεφτείτε ένα dress code για το σπίτι, απαιτείστε ακρίβεια χιλιοστού στη διάταξη της σαλάτας ή προσπαθήστε να κάνετε έρωτα στο γραφείο... Η δημόσια έκφραση, επομένως, του ιδιωτικού στοιχείου αποτελεί ουσιαστικά αντίφαση, τουλάχιστον όσον αφορά τις έννοιες αυτές όπως τις οργανώνουμε κατά κανόνα και όπως τις νοούμε στην εποχή της νεωτερικότητας. Στη νεωτερική περίοδο η δημόσια σφαίρα διαγράφεται με περισσότερη σαφήνεια και η ιδιωτική συγκροτείται με ιδιαίτερη φροντίδα και τα όρια μεταξύ τους σταδιακά στεγανοποιούνται σε σύγκριση με το παρελθόν, όπου ο θάνατος, π.χ., ήταν μια open day, ατέλειωτη παρέλαση φίλων, συγγενών ή και περιέργων.[1] Το ημερολόγιο, για παράδειγμα, o κατεξοχήν συνειρμός για την έκφραση privacy, στην πραγματικότητα έχει σαφείς διαβαθμίσεις: κάτω από την ίδια έννοια στεγάζονται τόσο το ημερολόγιο κυβερνήτη του Τιτανικού όσο και το προσωπικό ημερολόγιο της γυναίκας ενός αστού επιβάτη, ωστόσο η απόσταση ανάμεσά τους ορίζεται από το για ποιον γράφεται το καθένα, για τους ασφαλιστές του Lloyd ή για τα μάτια σου μόνο.
Ωστόσο, το αν το παράδειγμα αναφέρεται στην ίδια νεωτερικότητα του ίδιου δημόσιου και ιδιωτικού στοιχείου που βιώνουμε οι εδώ, ελέγχεται. Δύσκολα θα τοποθετούσε κανείς τον Φιλέα Φογκ πλάϊ στον Ντέϊβιντ Μπέκαμ ή, για να είμαστε δίκαιοι απέναντι στον Φιλέα, έστω τον William Gladstone δίπλα στον Tony Blair… Στο πλέγμα αυτό της «μετανεωτερικότητας» ο Richard Sennett κατέγραφε το 1977 την παρακμή του δημόσιου χώρου και την αποχώρηση του σύγχρονου ανθρώπου στην ιδιωτική ζωή.[2] Ωστόσο, ο δημόσιος χώρος, με την έννοια του forum, αν και δεν έφυγε ποτέ από κοντά μας, ίσως να είναι περισσότερο παρών από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 και εντεύθεν: have modem, will connect. Ίσως και online, will message/chat/blog (κατά σειρά εμφάνισης)... Η επικοινωνιακή τους λειτουργία τα εντάσσει ουσιαστικά σε ένα χώρο εικονικής (με την έννοια του virtual) τρόπον τινα «κοινωνίας πολιτών», όπου newsgroups, κανάλια και rooms συνιστούν χαλαρές ομάδες επαφών και το blog δυναμική ατομική έκφραση. Και βέβαια το blog (όπως έχει προτείνει ο Sraosha σε υπόδειξη που ίσως επαναλάβει και επεκτείνει ως αντίβαρο στη μακρολογία μου) αποτελεί, όπως και το ημερολόγιο άλλωστε στον 19ο αιώνα, μέσο: γίνεσαι κατά περίπτωση τιμητής του Dan Rather, Νίκος Χατζηνικολάου στη θέση του Νίκου Χατζηνικολάου, κοινωνός προσωπικών εμπειριών. To μέσο βέβαια διαμεσολαβεί: στην περίπτωσή μας, το δημόσιο με το ιδιωτικό. Στο Internet δεν υπάρχει ουσιαστικά δραστηριότητα που η νεωτερικότητα καθιέρωσε στη σφαίρα του ιδιωτικού, η οποία να μην έχει μεταδοθεί live: καθημερινή ζωή, σεξ, γέννηση, θάνατος, αυτοκτονία. Το θέμα είναι κατά πόσο θεωρεί κανείς τη belle du jour εξαίρεση ή κανόνα, από την άποψη (και το σκοπό) της εκχώρησης του προσωπικού. Το τελικό ερώτημα είναι αν τελικά ο ιδιωτικός βίος στη «δεύτερη», «ρευστή», «μετά» νεωτερική εποχή του Internet, ξεφεύγει από τα προδιαγεγραμμένα του όρια και αποβαίνει, υπό προϋποθέσεις, σαφώς πιο «δημόσιος» από ότι ως και στο πρόσφατο παρελθόν...
Quite the roundabout way to ask: what does a blog signify…
[1] Philippe Ariés, Ο Άνθρωπος ενώπιον του Θανάτου, τ. 2, Αθήνα 1999, σ. 395 κ.ε.
[2] Richard Sennett, Η Τυραννία της Οικειότητας, Αθήνα 1999.
Ωστόσο, το αν το παράδειγμα αναφέρεται στην ίδια νεωτερικότητα του ίδιου δημόσιου και ιδιωτικού στοιχείου που βιώνουμε οι εδώ, ελέγχεται. Δύσκολα θα τοποθετούσε κανείς τον Φιλέα Φογκ πλάϊ στον Ντέϊβιντ Μπέκαμ ή, για να είμαστε δίκαιοι απέναντι στον Φιλέα, έστω τον William Gladstone δίπλα στον Tony Blair… Στο πλέγμα αυτό της «μετανεωτερικότητας» ο Richard Sennett κατέγραφε το 1977 την παρακμή του δημόσιου χώρου και την αποχώρηση του σύγχρονου ανθρώπου στην ιδιωτική ζωή.[2] Ωστόσο, ο δημόσιος χώρος, με την έννοια του forum, αν και δεν έφυγε ποτέ από κοντά μας, ίσως να είναι περισσότερο παρών από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 και εντεύθεν: have modem, will connect. Ίσως και online, will message/chat/blog (κατά σειρά εμφάνισης)... Η επικοινωνιακή τους λειτουργία τα εντάσσει ουσιαστικά σε ένα χώρο εικονικής (με την έννοια του virtual) τρόπον τινα «κοινωνίας πολιτών», όπου newsgroups, κανάλια και rooms συνιστούν χαλαρές ομάδες επαφών και το blog δυναμική ατομική έκφραση. Και βέβαια το blog (όπως έχει προτείνει ο Sraosha σε υπόδειξη που ίσως επαναλάβει και επεκτείνει ως αντίβαρο στη μακρολογία μου) αποτελεί, όπως και το ημερολόγιο άλλωστε στον 19ο αιώνα, μέσο: γίνεσαι κατά περίπτωση τιμητής του Dan Rather, Νίκος Χατζηνικολάου στη θέση του Νίκου Χατζηνικολάου, κοινωνός προσωπικών εμπειριών. To μέσο βέβαια διαμεσολαβεί: στην περίπτωσή μας, το δημόσιο με το ιδιωτικό. Στο Internet δεν υπάρχει ουσιαστικά δραστηριότητα που η νεωτερικότητα καθιέρωσε στη σφαίρα του ιδιωτικού, η οποία να μην έχει μεταδοθεί live: καθημερινή ζωή, σεξ, γέννηση, θάνατος, αυτοκτονία. Το θέμα είναι κατά πόσο θεωρεί κανείς τη belle du jour εξαίρεση ή κανόνα, από την άποψη (και το σκοπό) της εκχώρησης του προσωπικού. Το τελικό ερώτημα είναι αν τελικά ο ιδιωτικός βίος στη «δεύτερη», «ρευστή», «μετά» νεωτερική εποχή του Internet, ξεφεύγει από τα προδιαγεγραμμένα του όρια και αποβαίνει, υπό προϋποθέσεις, σαφώς πιο «δημόσιος» από ότι ως και στο πρόσφατο παρελθόν...
Quite the roundabout way to ask: what does a blog signify…
[1] Philippe Ariés, Ο Άνθρωπος ενώπιον του Θανάτου, τ. 2, Αθήνα 1999, σ. 395 κ.ε.
[2] Richard Sennett, Η Τυραννία της Οικειότητας, Αθήνα 1999.
Οι χρησμοί του Rakasha, όπως γνωρίζουν όσοι έχουνε τη χαρά να τον έχουνε συναντήσει και χωρίς τη μάσκα (συγγνώμη, είμαι κολλημένος με τον Μπάτμαν), χρειάζονται πολλές αναγνώσεις (και με τις δύο έννοιες) και αναστοχαστικό μηρυκασμό. Ex tempore, έχω εν προκειμένω τρία σχόλια:
ReplyDeleteα. Το μέσο βέβαια διαμεσολαβεί: στην περίπτωσή μας, το δημόσιο με το ιδιωτικό.Ναι, όπως ήδη η τηλεόραση, ή και το κουτσομπολιό, πριν από το Ίντερνετ. Κατά μία έννοια, το Ίντερνετ (και τα μπλογκ) είναι η εκπομπή / η αρθρογραφία / το βιβλίο του φτωχού και μη (εκδοτικά ή δημοσιογραφικά) δικτυωμένου. Επιπλέον, προσφέρει αμεσότητα που η διαμεσολάβηση συντακτών, επιμελητών, παραγωγών και του ίδιου του χρόνου, αφαιρεί από τα άλλα μέσα...
β. Το θέμα είναι κατά πόσο θεωρεί κανείς τη belle du jour εξαίρεση ή κανόνα, από την άποψη (και το σκοπό) της εκχώρησης του προσωπικού.Κανόνας ή εξαίρεση δεν έχουνε καμμιά σημασία. Σημασία, όπως και σε κάθε δημιουργική (με την ευρύτατη έννοια) πράξη, έχει τελικά μόνο τι επιλέγει κανείς από το χαοτικό υλικό της νόησης για να πλάσει κάτι. Υποθέτω, φερ' ειπείν, πως κι ένα sex blog μπορεί να είναι βαθύτατα πολιτικό, αν είναι γραμμένο με έναν άλφα τρόπο. Εν πάση περιπτώσει, ο καθένας προχωράει στο αποκλειστικά δικό του σύνολο επιλογών: εδώ δεν έχει λογοκριτές (ακόμα), μετρήσεις τηλεθέασης και τιράζ.
Τέλος, και για να μην παρασυρόμαστε:
γ. προσπαθήστε να κάνετε έρωτα στο γραφείοΝαι, γιατί; Μπα! :-Ρ
Χθαμαλές συκοφαντίες! Ε όχι και ο Robin! Ορίστε μας, μας ξεφωνίζουνε δημοσία τώρα! ;-)
ReplyDeleteΕίναι πάντως ενδιαφέρον πως όσοι καταθέτουν "ιδιωτικές" λεπτομέρειες, συνηθίζουνε να το πράττουν ψευδωνύμως. Ίσως τελικά να μην είναι τόσο διαφορετικά τα δικά μας ήθη σε σχέση με εκείνα προηγουμένων δεκαετιών.
Τέλος, ω Ρακασότατε, μη με μπλέκεις με τον Κούγια! Ας συζητήσουμε κάτι πέρα από τον κοντόφθαλμο δημοσιογραφισμό των περισσότερων μπλογκ και τα τηλεοπτικά τους ήθη!